Klimaatrenovatieadvies

klimaatgezond renovatieadvies voor wijken

Oproep naar steden/gemeenten voor kandidaatstelling: 

De Provincie wil het bestaande renovatieadvies voor particuliere woningeigenaars in Oost-Vlaanderen verruimen met extra aandacht voor klimaataspecten. De renovatieadviseur van het Steunpunt Duurzaam Wonen en Bouwen geeft in pilootwijken of straten behalve het gekende renovatieadvies dan ook gratis extra advies op maat over bijvoorbeeld hittebestendig wonen of infiltratie, opslag en gebruik van hemelwater. De Provincie is daarvoor op zoek naar steden of gemeenten die op korte termijn mee willen pionieren en met dit gratis aanbod proefdraaien in een of meer wijken/straten waar klimaatacties op het publieke domein gepland staan. Denk bijvoorbeeld aan de heraanleg van een plein, rioleringsprojecten, herinrichting van een straat waarbij onthard wordt en schaduwbomen worden geplant. Geïnteresseerde omwonenden krijgen op die manier concrete stimulansen om ook op hun eigen perceel (woning én tuin) hun klimaatsteentje bij te dragen.

Stuur je kandidatuur en beknopte motivering via dit inschrijvingsformulier naar dubo@oost-vlaanderen.be De adviesbezoeken worden ingepland in 2022. Ook voor de aanpak van de klimaatacties in de publieke ruimte kan de gemeente beroep doen op advies van het Steunpunt Duurzaam Wonen en Bouwen en CoolTowns.

Criteria voor kandidaat-gemeenten

themafocus: water (afkoppeling, infiltratie, hergebruik…), hittebestendigheid, vergroening en ontharding zijn meest voor de hand liggend als focus, maar we staan open voor originele invullingen en collectieve aanpak (gemeenschappelijk groen, een regenwaterreservoir voor de hele straat, …). Biedt de gekozen focus goede kansen om de krachten op publiek en privaat domein te bundelen voor het klimaat?

wijken/straten: aantal woningen maar ook inschatting van de potentiële interesse bij de bewoners in renovatieadvies en klimaat-acties op het eigen perceel

geplande klimaatacties op het publiek domein: welke acties zijn gepland, wat is de impact op vlak van klimaat maar ook naar het ‘klimaatgezond uitzicht’ van de straat

haalbaarheid: hoe zeker is de uitvoering van de klimaatacties binnen de vooropgestelde timing (= gekoppeld aan communicatie voor klimaatadviezen voor de bewoners binnen het jaar 2022), is de gemeente hiervoor van externe partners of omstandigheden afhankelijk of heeft men de planning volledig zelf onder controle?

Meekoppelkansen: bv extra premie, gepland collectief renovatietraject, groepsaankoop xxx, buurtbudget voor extra’s in het publiek domein, lopend participatief traject, een heel actieve buurtwerking  …

Communicatie: een gerichte communicatie is cruciaal om mensen te overtuigen om mee te doen. De Provincie voorziet enkele algemene communicatie-instrumenten. Welke communicatieacties kan/zal de gemeente ondernemen

Voorbeeld focus ‘hemelwater’

Stel: in een bepaalde wijk staan eind 2021 of in de loop van 2022 werken gepland voor het scheiden van de riolering, om hemelwater los te koppelen van het afvalwater. Hiervoor zullen trottoirs, voortuinen en opritten gedeeltelijk moeten worden opgebroken en worden de woningeigenaars benaderd door afkoppelingsdeskundigen om een afkoppelingsplan op maat van de eigen woning te maken.

De stad/gemeente maakt van deze gelegenheid gebruik om het voetpad gedeeltelijk om te vormen naar een waterdoorlatend groen wandelpad, een open gracht als groenblauwe structuur in plaats van een ondergrondse rioleringsbuis, of om schaduwbomen aan te planten in de straat. Tal van klimaatacties op het openbaar domein zijn denkbaar, aansluitend op deze afkoppelingswerken.

Dit lijkt een uitgelezen moment om de woningeigenaars het renovatieadvies aan huis aan te bieden. Zo krijgen zij de kans naast de afkoppelingsdeskundige die zeer specifiek de hemelwaterafkoppeling bekijkt, ook onze deskundige renovatieadviseur uit te nodigen eens ruimer naar de woning en het perceel te kijken. Waarvoor word hemelwater best gebruikt en waar is eventueel de meest geschikte plek voor (bijkomende) regenputten? Leggen we oprit en voortuin terug op dezelfde manier aan, of zijn daar andere opties met meer mogelijkheden voor waterinfiltratie en groen? Zijn er ook in de achtertuin mogelijkheden voor waterinfiltratie, zodat minder hemelwater moet worden afgevoerd? Daarnaast wordt uiteraard de algemene staat van de woning grondig bekeken en krijgt de woningeigenaar advies hoe de woning stapsgewijs best wordt gerenoveerd tot een energiezuinige comfortabele woning die klaar is voor de toekomst. De renovatieadviseur denkt daarbij verder dan de werken die vandaag op stapel staan, om lock-ins te vermijden. Misschien kan voor het opnieuw aanleggen van de oprit een wachtbuis voorzien worden voor een toekomstig laadpunt voor de elektrische auto in de carport?

Deze focus wordt in 2021 uitgetest in pilootproject ‘Geraardsbergen renoveert!’. Hier wordt in 2 wijken (Schendelbeke en Moerbeke) het renovatieadvies uitgebreid met deskundig advies op maat van de woning en het perceel m.b.t. hemelwater en er is extra begeleiding en ontzorging mogelijk voor het plaatsen van regenwaterputten of infiltratievoorzieningen. De stad ondersteunt de particulieren hiervoor ook met extra premies voor regenwaterputten.

Voorbeeld focus ‘hittebestendig wonen’

Stel: in een bepaalde wijk staan eind 2021 of in de loop van 2022 werken gepland voor herinrichting van openbare ruimte. Herinrichting van een buurtparkje, aanplanting van straatbomen, heraanleg van de straat waarbij het wegprofiel wordt versmald en er wordt ‘onthard’,…

Het gaat om een wijk waar wel wat renovatiepotentieel is. De woningen zijn al wat ouder, er is hier misschien een generatiewissel aan de gang. Dit lijkt een uitgelezen moment om bij de woningeigenaars het gratis renovatieadvies aan huis nog eens in de kijker te zetten, en meteen te verruimen met advies voor klimaatacties op niveau van de eigen woning en tuin. Wat kan de particulier zelf doen om zijn woning klimaatgezonder te maken? Naast het isoleren van de gebouwschil en het energiezuiniger maken van de woning, kunnen ook heel wat maatregelen genomen worden om het huis en de tuin heerlijk koel te houden in de steeds warmer wordende zomers. Misschien kan bij de renovatie en isolatie van de gevel meteen ook gevelgroen voorzien worden, waarvoor klimsteunen ingewerkt worden in de muur? Zijn de ramen aan vervanging toe dan kan ineens ook een duurzame zonnewering geïntegreerd worden. Misschien is een groendak wel mogelijk bij renovatie van het plat dak op de achterbouw, en kan dit ineens ook deze ruimte frisser houden in de zomer?

Deze focus werd in 2021 uitgetest in pilootproject ‘Lochristi renoveert! #klimaatgezond’. Hier werd het renovatieadvies uitgebreid met aandacht voor hittebestendig wonen en werden mogelijkheden bekeken voor vergroening en hemelwaterafkoppeling/infiltratie.